Op 26 maart werkte ik samen met Jan Jaap van der Wal (caberetier) en Jan Veldman (toneel- en liedjeschrijver) aan het project 'Waan van de dag', een experiment waarbij acteurs van het Noord Nederlands Toneel een drie toneelstukken spelen/lezen die in één dag geschreven zijn. 
Op deze pagina vind je een beschrijving van het project en een fragment van de ietwat absurde toneeltekst die ik heb geschreven. 

Met dank aan De Bres en het Noord Nederlands Toneel:

waan van dag

Wat is `Waan van de Dag'?
     Drie mensen worden uitgedaagd in één dag een korte scene schrijven, geïnspireerd op een artikel in de kranten van die dag. Dat zijn gerenommeerde (toneel-)schrijvers, aankomende talenten en prominente Leeuwarders en Friezen met culturele interesse.
     Acteurs die 's avonds spelen in De Harmonie wordt gevraagd de drie teksten te lezen na afloop van hun voorstelling. Ze krijgen de teksten bij aankomst in Leeuwarden, zodat ze de lezing kort kunnen voorbereiden.
     Geïnteresseerd publiek wordt uitgenodigd samen met de theatermakers de weg over te steken naar De Bres voor de lezing.
     In het voorjaar van 2002 zal een aantal malen zo'n `Waan van de dag' worden georganiseerd.
Wie is initiefnemer van `De waan van de dag'?
     `Waan van de dag' is een activiteit van Theaterwerkplaats De Bres. De Bres is de naam van een voormalig PvdA-gebouw (en daarvoor gymnastieklokaal), net naast Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden. In 2000 werd het pand aangepast en kon De Harmonie het onder haar hoede nemen als bescheiden theaterwerkplaats.
     Met De Bres probeert Stadsschouwburg De Harmonie een impuls te geven aan het cultureel klimaat in Leeuwarden en Friesland. Waar Friesland de provincie is met relatief het hoogste bezoek aan gesubsidieerd toneel en De Harmonie de vierde schouwburg van het land is qua bezoekcijfers, blijft het productieklimaat achter. In De Bres krijgen jonge theatermakers de kans projecten uit te broeden, vinden ervaren theatermakers faciliteiten ter ondersteuning van hun projecten en wordt het publiek uitgedaagd mee te denken in het artistieke productieproces.
     Artistiek leider van De Bres is Joop Wittermans; daarnaast zijn de artistieke mede-komplotteurs Arthur Oostvogel, Wieke Roorda en Bouke Oldenhof. Zij houden allen van warmbloedig theater.
Waarom het project `De waan van de dag'?
     Het toneel in Nederland is door zijn structuur gebonden aan een planning op lange termijn. Grote voorstellingen worden twee seizoenen vooruit vastgesteld en bezet. Incidentele projecten zijn door subsidietermijnen al evenzeer gedwongen op de langere termijn te plannen.
     Dit project is een balletje dat in de tegenovergestelde richting wordt opgegooid. In `De waan van de dag' wordt de schrijver gedwongen te reageren op wat er leeft op de dag van de voorstelling, zoals beschreven in de ochtendkranten van die dag.
     De politiek domineert veelal de dagbladen, veel meer dan in het theater. Op deze wijze is actueel politiek theater een voor de hand liggende optie, waar politiek in het Nederlandse theater vaak opvallend afwezig is. Dat is ook de reden dat elke keer een prominente theaterbezoeker geprikkeld wordt om een dialoog te schrijven: zo kan iemand op artistiekere of emotionelere manier reageren op de nieuwsfeiten.
Wat vragen wij van de schrijvers?
     Wij vragen u een of meerdere ochtendkranten door te nemen op gegevens die u inspireren tot een dialoog. Alles mag: van de openingen tot de faits divers. Wel is er een belangrijke beperking: u moet schrijven voor de acteurs die gevraagd zijn die avond te komen lezen. Dus: iedere acteur een rol, en als het even kan rekening houden met leeftijd en geslacht van de acteur. De lengte is aan u, maar we geven een indicatie van vier pagina's A'4 mee.
     U hoeft niet per se gevat, humoristisch of kabaretesk te schrijven. We streven niet naar een avond die voor het publiek vermakelijk is. Wat wij willen, is een onderzoek naar de actualiteit als inspiratiebron voor toneelteksten.
     Als u wilt kunt u uw tekst laten vergezellen van een korte toelichting. U kunt bijvoorbeeld het artikel uit de krant laten voorlezen. We realiseren ons dat een scene die binnen een dag geschreven moet worden, ook kan mislukken. Als dat het geval is in uw beleving, kunt u de tekst een soort verontschuldiging meegeven. We zouden het zeer sportief vinden als u in dat geval toch toestemming geeft de tekst te presenteren.
Wat vragen wij van de acteurs?
     We vragen de acteurs de drie teksten voor de lezing in De Bres door te lezen. Belangrijk is dat de teksten helder gebracht worden, een te uitgesproken vorm- of stijlkeuze kan in strijd komen met de gewenste helderheid. Het gaat erom de tekst zo direct mogelijk over te brengen en iets ervaarbaar te maken van de interactie tussen de personages die de tekst mogelijk maakt.
     We organiseren niet een openbare discussie na de lezingen, maar hopen wel dat er spontaan een inhoudelijk gesprek ontstaat.
Wat kunnen wij bieden?
     De Bres is een eigen initiatief van De Harmonie dat niet tot het reguliere takenpakket van de schouwburg behoort. De Harmonie ontvangt geen subsidie voor deze taak, en betaalt huur, vaste lasten en materiaalkosten van haar reguliere begroting. Wij hopen dan ook dat u er begrip voor heeft dat het niet mogelijk is een volwaardige professionele vergoeding beschikbaar te stellen voor uw bijdrage. De schrijvers krijgen een bescheiden vergoeding voor hun tekst en aanwezigheid, wij vragen anderen hun medewerking op te willen vatten als werk dat zijdelings voortkomt uit hun hoofdtaak en hopen dat u genoegen neemt met een attentie als blijk van onze grote erkentelijkheid.
 
Joop Wittermans
Arthur Oostvogel
Wieke Roorda
Bouke Oldenhof

terug naar boven