|
It earste, dat my opfoel oan Tsead Bruinja wie syn te krappe oerjas; it hie
wat fan de jierren fyftich, ek troch syn wize fan sjen achter in tsjok
brilmontuer. In dichter en tinker, in yntellektueel? In goed bringer fan
syn wurk foel my letter op by de Friezendei yn Felix Meritus ferline jier. Yn
it petear koe er syn bekje ek goed roere en mei humor, dat hie ik net efter
him socht.
Dy te krappe jas stiet yn syn lêste bondel:.. by syn âlden de doar/net
langer platrint/en de knopen fan syn jas/knappen sjocht...
Kin ik mear fan dy dingen werom fine? Ik ha wat lêst fan in besprek fan Harmen Wind oer dizze bondel en woe dat fan my ôfskodzje en ha dêrom wat wachte mei dit besprek.
Yn Felix Meritus die Bruinja ek de útspraak, dat hy, doe’t er yn it Frysk
begûn, de taal opnij leare moast, want der is in grut ferskil tusken de
sprutsen en de skreaune Fryske taal. Ik wie tankber foar dy opmerking fan
sa’n jonge fint, want my oerkaam itselde as âldere en ik siet mar mei dat
frekte GEEF yn ‘e kop.
De teksten yn de bondel moatte foar harsels sprekke en ik moat bekenne:
Bruinja is gjin tige tagonklik dichter, wol botte nijsgjirrich en net sûnder
humor. Ik fûn twa wite siden, sûnder paginanûmer en dat is net sûnder
bedoeling, want kloppet mei de ynhâldsopjefte.
De man dy’t rinne moat ( side 42) krijt in fariant op side 51 yn do bist de man dy’t sjonge moat en wat fierderop lit him bliuwe/de man/dy’t rinne moat. Kreas ynbêde dus dy sjonger (=dichter) en dan is der ek noch de man dy’t pisje moat (side 58) In juwieltsje fan subtile humor is:
it is stil op en om de pleatsen
op in sneontemiddei om teetiid hinne ûnderútsakke yn ‘e trein
it is stil útsein it tikjen fan teeleppeltsjes
tsjin de rânen fan kopkes it ranen fan wanden fan sûkermolekulen de ûntspanning fan it lid fan de koeketromp
stil achter de rêch om fan in antinne
dy’t no oan de dôfstomme tillevyzje neat trochjaan mei
stil droegje de jarredrippen oan de konten fan toarstige jarretanks
aansens sille se sûnder heard te wurden falle as de mei stjerren borduerde nacht oer my
Dit is noch goed nei te kommen, mar dat is in útsûndering. Net dat de
gedichten fan Tsead Bruinja hermetysk binne; de sfear spat der ôf. As men
gefoelich is foar syn poëzij komme de bylden en geuren (roken yn geef)
fansels. It is ek foer foar psychologen troch de tapaste symbolyk en
metafoaren hjir en dêr, mar nea oplein.
Men moat wol wat eftergrûn ha om ien en oar op te pikken: Titel: Medeus, earste rigels: ik stjoer dy in mantel/om de bern dyst net ha wolst... Oan de oare kant is Bruinja ek in gûcheler mei wurden, dat it swiersettige en drege fan sommige gedichten as stapstiennen wat hâldt jout. In pear foarbylden: plantaardich streakferlet; flintertinne polonêzespoken; IS YOUR BEING SERVED; tekenfilmtsjerkhôf; streeksettersbegrutsjen; oaljefantepogo; knûkertekkens; COLD TURKEY FAN IN READE DREAM; it readferbaarnde timmerfolkfel. De leafde en eangst foar ferslaving oan de leafde foarmje in grut part: [...] leau my sy wol boaiem gjin put dêr waard ik fan oertsjûge
doe’t ik besocht mei har te praten
wie sy in hoarn fol rûs
Dat Bornmeer dizze bondel sa moai foarm jûn hat, hie ik yn it besprek fan
Jabik Veenbaas syn Metropolis al sein. Der is ek noch in bondel fan twa Fryske
Sinezen yn de rige....(Mokummer
Mjitte Nijs, 2002)
terug naar boven |